พัฒนาการของเด็ก แบ่งได้หลายแบบ โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 4 ด้านใหญ่ๆ คือ
1. พัฒนาการด้านร่างกาย (Physical Development) ซึ่งประกอบด้วย พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่ (Gross Motor Development) และ พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก (Fine Motor Development)
2. พัฒนาการด้านสติปัญญา (Cognitive Development) ซึ่งประกอบด้วย พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก (Fine Motor Development) และพัฒนาการด้านภาษา (Language Development)
3. พัฒนาการด้านอารมณ์ (Emotional Development)
4. พัฒนาการด้านสังคม (Social Development) ซึ่งประกอบด้วย พัฒนาการด้านสังคม (Social Development) และ พัฒนาการด้านคุณธรรม (Moral Development)
เด็กปกติทั่วไปจะมีลำดับขั้นของพัฒนาการใกล้เคียงกัน ถ้าเด็กมีพัฒนาการล่าช้าเกิน 6 เดือนขึ้นไป ถือว่ามีความผิดปกติบางอย่างที่ต้องรีบช่วยเหลือ และกระตุ้นพัฒนาการอย่างเร็วที่สุด พัฒนาการปกติในแต่ละช่วงวัยเป็นดังนี้
พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่ (Gross Motor Development)
|
แรกเกิด 1 เดือน 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน 9 เดือน 12 เดือน 15 เดือน 18 เดือน 2 ปี 3 ปี 4 ปี 5 ปี |
งอแขนขา, เคลื่อนไหวเท่ากัน 2 ด้าน หันหน้าซ้ายขวา ชันคอ ยกแขนดันตัวชูขึ้นในท่าคว่ำ คว่ำหงายได้เอง นั่งได้มั่นคง, คลาน, เกาะยืน เกาะเดิน เดินเองได้ วิ่ง, ยืนก้มเก็บของ เตะลูกบอล, กระโดด 2 เท้า ขึ้นบันไดสลับเท้า, ถีบรถ 3 ล้อ ลงบันไดสลับเท้า, กระโดดขาเดียว กระโดดสลับเท้า, เดินต่อเท้า |
พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก (Fine Motor Development)
|
แรกเกิด 1 เดือน 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน 9 เดือน 12 เดือน 15 เดือน 18 เดือน 2 ปี 3 ปี 4 ปี 5 ปี |
ปฏิกิริยาสะท้อนที่ฝ่ามือ กำมือแน่น กำมือหลวม, มองตาม คว้าของใกล้ตัว หยิบของมือเดียว, เปลี่ยนมือได้ ใช้นิ้วหยิบของเล็กๆ หยิบของใส่ถ้วย/ใส่กล่อง วางก้อนไม้ซ้อน 2 ชั้น วางก้อนไม้ซ้อน 3 ชั้น วางก้อนไม้ซ้อน 6 ชั้น วาดวงกลมตามแบบ วาดสี่เหลี่ยมตามแบบ วาดสามเหลี่ยมตามแบบ |
พัฒนาการด้านภาษา (Language Development)
* การรับรู้ภาษา (Receptive Language Development)
|
แรกเกิด 1 เดือน 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน 9 เดือน 12 เดือน 15 เดือน 18 เดือน 2 ปี 3 ปี 4 ปี 5 ปี |
แยกเสียงแม่จากผู้หญิงคนอื่นได้ – ฟังเสียงคนคุยด้วย พยายามหันหาเสียง หันหาเสียงเรียกชื่อ เข้าใจสีหน้า, ท่าทาง ทำตามคำบอกที่มีท่าทางประกอบได้ ชี้ส่วนต่างๆบนใบหน้าตามคำบอก – ชี้รูปภาพตามคำบอก รู้จัก 3 สี รู้จัก 4 สี – |
* การสื่อภาษา (Expressive Language Development)
|
แรกเกิด 1 เดือน 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน 9 เดือน 12 เดือน 15 เดือน 18 เดือน 2 ปี 3 ปี 4 ปี 5 ปี |
ร้องไห้ ทำเสียงในคอ ยิ้มตอบ อ้อแอ้, หัวเราะโต้ตอบ เล่นน้ำลาย, ส่งเสียงหลายเสียงนอกจาก อ ปาปา, มามา พูดคำโดดที่มีความหมาย 1 คำ พูดคำโดดที่มีความหมาย 2-3 คำ พูดคำโดดหลายคำ (เฉลี่ย 50 คำ) พูด 2-3 คำต่อกันมีความหมาย, บอกชื่อ เล่าเรื่องเข้าใจครึ่งหนึ่ง เล่าเรื่องเข้าใจทั้งหมด, ออกเสียงถูกต้อง นับเลขได้ถึง 20 |
พัฒนาการด้านสังคม (Social Development)
|
แรกเกิด 1 เดือน 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน 9 เดือน 12 เดือน 15 เดือน 18 เดือน 2 ปี 3 ปี 4 ปี 5 ปี |
มองหน้าช่วงสั้น มองจ้องหน้า ยิ้มตอบ, สบตา ยิ้มทัก, ท่าทางดีใจเมื่อเห็นอาหาร/คนเลี้ยงดู กลัวคนแปลกหน้า ร้องตามแม่, เล่นจ๊ะเอ๋, หยิบอาหารกิน ตบมือ, โบกมือ, สวัสดี ถือถ้วยน้ำดื่มเอง จับช้อนตักอาหาร บอกได้เวลาขับถ่าย, เลียนแบบผู้ใหญ่ รู้เพศตนเอง, ถอดรองเท้า, ใส่เสื้อ เล่นรวมกลุ่มได้, ติดกระดุม เล่นอย่างมีกติกา, เล่นสมมติ, รู้อายุ, แต่งตัวเอง |